Vandaag de dag is het duidelijk te merken dat we ons steeds bewuster zijn van onze manier van leven. We hebben veel aandacht voor natuur en milieu en waar we kunnen dragen we graag ons steentje bij aan een duurzame samenleving. Als iets duurzaam is, dan is het wel het verbouwen van je eigen groenten in je eigen achtertuin.
De moestuin is, anno nu, dan ook helemaal hip. En aangezien dit al een behoorlijke tijd het geval is, kunnen we moeilijk nog spreken van een trend. De moestuin is ‘here to stay’ en veel bedrijven, waaronder de grootste landelijke grootgrutter, springen hier maar wat graag op in.
Een moestuin beginnen is veel werk, maar dankbaar werk
Een moestuin beginnen lijkt een hoop werk en een hoop gedoe. Maar als je nu eens even de beren op de weg aan de kant zet en verder probeert te kijken, dan valt dit allemaal in de praktijk reuze mee.
Bovendien biedt een moestuin ook een zekere mate van ontspanning. Sterker nog, voor veel mensen werkt het lekker bezig zijn in de moestuin na een dag vol stress heel therapeutisch. En als je dan ook nog eens weet dat (biologische) groenten uit eigen tuin ook nog eens de lekkerste zijn, dan is het de hoogste tijd om je eens wat verder te verdiepen in de wondere wereld van de moestuin. Wij vertellen je graag iets meer over hoe je een moestuin moet/kunt beginnen en hopen dat je straks met veel plezier aan de slag gaat in jouw eigen moestuin.
Hoeveel ruimte heb je nodig?
In vrijwel elke plaats vind je zogenaamde volkstuinen. Dit zijn natuurlijk gewoon moestuinen, alleen dan niet in je eigen achtertuin. Bovendien betaal je een bedrag per jaar om hier groenten en dergelijke te verbouwen. De oppervlakte van een volkstuin is vaak vrij behoorlijk.
Denk nu niet dat je deze ruimte ook thuis nodig hebt voor het beginnen van een moestuin. Hoe klein je tuin misschien ook is, er is altijd ruimte voor iets dat moestuin beginnen heet. Immers, je hebt al aan één vierkante meter genoeg om aan de slag te gaan. Er zijn zelfs kant en klare houten bakken te koop van een meter bij een meter waarin je direct een eigen moestuin kunt beginnen. Een moestuin beginnen is dan zelfs mogelijk op een balkon. Laat je dus niet belemmeren door de factor ruimte, want die belemmering is er eenvoudigweg niet.
Vierkante meter tuin hout - vierkante meter tuin - houten tuintje - moestuin - houten moestuintje - moestuinbak - maak je eigen tuin - bloem kweek bak
De meest optimale plek kiezen
Een moestuin beginnen start met het bepalen van de juiste plek hiervoor. Hoewel je misschien niet aan alle vereisten kunt voldoen is het wel goed om te weten wat de beste plek is voor het aanleggen van een moestuin. Om (goed) te kunnen groeien hebben groenten en kruiden (zon)licht en warmte nodig, liefst een uurtje of zes tot acht per dag.
Een tuin op het zuiden is dan ook ideaal, maar niet getreurd als jouw tuin niet op het zuiden ligt. Er zijn namelijk voldoende groenten te vinden die zich prima kunnen vinden in iets minder zon. Sla, spinazie en worteltjes zijn hier enkele voorbeelden van. Je kunt de natuur een handje helpen door bijvoorbeeld het zaaibed (het gedeelte waar de groenten opkomen/groeien) te verhogen. Het ophogen van enkele centimeters van dit gedeelte kan er vaak al voor zorgen dat de moestuin net wat meer zon meepakt.
In ons kikkerlandje kan het soms stevig waaien. Probeer dan ook een ietwat beschutte plaats te vinden waar je je moestuin wilt gaan beginnen. Wind verplaatst lucht, zowel koude lucht uit het noorden als warme(re) lucht uit het zuiden. Je doet er dan ook goed aan om de noordkant van je moestuin zoveel mogelijk te beschermen tegen directe wind. Zorg er wel voor dat je een gedeelte ‘open’ houdt, zodat het als het ware een beetje door kan waaien in de groentetuin.
Welke grondsoort is het meest geschikt voor een moestuin?
In Nederland hebben we nogal wat verschillende grondsoorten. Een moestuin gedijt het beste op een mengeling van verschillende grondsoorten. Dit wil uiteraard niet zeggen dat een moestuin kansloos is als jouw tuin niet aan deze wens kan voldoen.
De meest optimale mix bestaat uit zand, klei en silt en dan weet je vrijwel direct dat de kans groot is dat dit niet de grondsoort is die in jouw achtertuin te vinden is. Zandgrond of kleigrond is eerder aan de orde.
Zandgrond in je moestuin
Zand heeft als grote voordelen dat het snel opwarmt. Met name is dit in het voorjaar een groot voordeel, omdat je dan ‘vroeg’ met zaaien kunt beginnen. Bovendien wordt zand niet snel klef/compact en is het makkelijk te bewerken. Grootste nadelen van zandgrond zijn dat zand maar weinig voedingsstoffen bevat en dat het slecht water vasthoudt.
Kleigrond in je moestuin
Kleigrond daarentegen heeft juist als voordelen dat het zeer rijk is aan voedingsstoffen en water juist wel heel goed vasthoudt. Nadelen zijn dat het moeilijk te bewerken is (compact) en het is een grondsoort die er wat langer over doet om op te warmen. Dit betekent in de praktijk dat je vaak wat later kunt beginnen met zaaien.
Als je weet uit welke grondsoort jouw tuin bestaat dan weet je ook welke (extra) aandacht je moet geven aan deze grond en daarmee aan je moestuin. Er zijn ook diverse speciale soorten potgrond verkrijgbaar die je toe kunt voegen aan de grond in je tuin. En wil je helemaal voor het beste van het beste gaan, dan pak je het groots aan en kies je voor de allerbeste potgrond die er maar is voor moestuinen. Deze biologische potgrond is gemaakt van 100% natuurlijke voedingsstoffen die ook gebruikt worden in de biologische landbouw en tuinbouw.
Wanneer begin je met het aanleggen van een moestuin?
Het antwoord op deze vraag ligt eigenlijk een beetje voor de hand. Het voorjaar is verreweg de meest geschikte periode om een moestuin te beginnen. Zodra de vorst uit de grond is kun je aan de slag met het voorbereiden van de plaats die je in gedachten hebt voor jouw moestuin. Na een periode van kou en nattigheid is het toch ook nog eens heerlijk om in een vroeg voorjaarszonnetje aan een nieuw project te beginnen?
Vanzelfsprekend wil je, als je de moestuin aangelegd hebt, direct beginnen met zaaien. Hou er wel rekening mee dat niet elk gewas geschikt is voor het vroege voorjaar. Immers, en dan komen we wederom uit bij het Nederlandse klimaat, ook in het voorjaar kunnen de omstandigheden verre van ideaal zijn voor het (op)kweken van groenten.
Wie herinnert zich bijvoorbeeld de vorstperiode niet van mei 2017? Dit heeft heel wat schade aan fruitbomen en groentegewassen tot gevolg gehad. Het is voor een groot aantal planten beter dat ze ‘binnen’, onder beschermde en relatief warme omstandigheden, worden opgekweekt. Je kunt hiervoor de good old vensterbank voor gebruiken, maar je kunt er ook voor kiezen om hier een kleine kas voor aan te schaffen.
Kinzo Plastic broeikas 69 x 49 x 160cm
Indelen van een moestuin
Een moestuin beginnen is meer dan zomaar lukraak ergens plantjes neerzetten of zaad strooien. Het is belangrijk om iets van een indeling te maken, zodat de moestuin ook rendement oplevert. Want hoe leuk en ontspannend een moestuin ook is, het is uiteraard wel prettig als deze mooie, en vooral, lekkere groente oplevert. Zo doe je er verstandig aan om bepaalde soorten bij elkaar te zetten.
Zet bladgroenten bij bladgroenten, peulgewassen bij peulgewassen, koolsoorten bij koolsoorten, enzovoort, enzovoort. Elke soort haalt namelijk zijn eigen specifieke voedingsstoffen uit de bodem. Hierbij is het wel belangrijk dat je de plek van een bepaalde soort regelmatig verruilt voor die van een andere soort. Met een mooi woord noemen we dit ‘wisselteelt’.
Wat is wisselteelt?
Wisselteelt is erg belangrijk voor een moestuin en daarom schenken we hier graag wat extra aandacht aan. Zo is wisselteelt ook erg belangrijk bij het onder controle houden van ziekten. Groenten nemen niet alleen, maar ze geven ook. Hiermee wordt bedoeld dat een bepaalde groente niet alleen voedingsstoffen aan de grond onttrekt, maar deze er ook aan toevoegt. De voedingsstoffen die deze groente achterlaat is een ideale voedingsbodem voor een andere groentesoort.
Om optimaal gebruik te maken van de voordelen van wisselteelt is het belangrijk dat je de volgorde kent waarin je dit toe moet passen. Ook dit aspect van wisselteelt leggen we graag verder aan je uit. Koolgewassen hebben van nature veel voedingsstoffen nodig om te groeien. Kijken we naar aardappelen en wortels, dan zijn dit gewassen die veel minder voedingsstoffen nodig hebben voor hun ontwikkeling. Peulgewassen, zoals boontjes en doperwten, zijn belangrijk omdat zij stikstof toevoegen aan de grond.
De truc is nu om elk jaar de gewassen als het ware een plekje op te laten schuiven. Zo benut je de grond optimaal en bewijs je de verschillende gewassen een grote dienst. En je weet waar je het allemaal voor doet! Het maken van een klein plattegrondje van jouw moestuin is dan ook een tip die we je niet willen onthouden. Maak deze elk jaar opnieuw, zodat je precies weet welke gewassen je waar had gepland in een bepaald jaar. Op deze manier kun je de juiste invulling geven aan wisselteelt en daarmee behaal je simpelweg het hoogste rendement met jouw moestuin.
Welke materialen heb je nodig om een moestuin te beginnen?
Een moestuin beginnen doe je het meest gemakkelijk als je hier de juiste spullen voor in huis hebt. Met spullen bedoelen we in het geval van een moestuin beginnen natuurlijk tuingereedschap. Het is echt niet zo dat je een vermogen kwijt bent aan tuingereedschap wanneer je gaat starten met het aanleggen van een moestuin.
Zonder kun je nu eenmaal niet, maar met een bepaalde basisuitrusting kom je al een heel eind. En waarom niet beginnen met een basisuitrusting? Ga er eerst maar eens achter komen of een moestuin beginnen echt wel zo’n goed idee was.
Stel nu dat dit helemaal niet het geval is, dan zit je met een hoop tuingereedschap waarvan de kans uiterst klein is dat je dit nog eens zult gebruiken. Begin dan ook klein en breidt dit arsenaal rustig uit wanneer je echt plezier beleeft aan het project dat je bent begonnen. Hieronder tref je de basisuitrusting aan die je nodig hebt om een moestuin te beginnen.
Een spade:
Een spade is niet te verwarren met een schep (bats). Een schep wordt, zoals het woord al verraadt, gebruikt voor het scheppen van zand, grond of welk ander materiaal dan ook. Een spade daarentegen wordt gebruikt voor graven en omspitten van grond. En dit zijn uiteraard werkzaamheden die je veelvuldig zal uitvoeren in een moestuin.
Wanneer je op zoek gaat naar een goede spade, dan is het belangrijk dat je kiest voor een spade die tegen een stootje kan. Bovendien is het prettig als de voetsteun breed is. Daarnaast is het meer dan prettig als de handgreep van een zogenaamde softgrip is voorzien. Dit werkt niet alleen heel comfortabel, maar helpt ook bij het voorkomen van blaren. Ons advies:
Talen Tools ERGO 60 Spade - 19,5cm
Een schoffel:
Bij een moestuin hoort nu eenmaal ook onkruid…..helaas. Om dit onkruid te lijf te gaan is een goede schoffel eenvoudigweg een onmisbare tool. Kies altijd een schoffel met een lange steel. Dit maakt het niet alleen makkelijker om bij onkruid te komen waar je wat minder makkelijk bij kunt, maar het draagt ook bij aan een prettige werkhouding. Een schoffel moet bovendien scherp zijn, zodat deze gemakkelijk door de grond te schuiven is en wortels doorsnijdt. Ons advies:
Hendrik Jan - Schoffel - Rond - 14 cm - Steel 160 cm
Een tuinschepje:
Zaden en plantjes komen niet vanzelf in de grond. Dit zal jij moeten doen en een tuinschepje is het gereedschap dat je hierbij nodig hebt. Het meest belangrijke bij het kopen van een tuinschepje is, naast de prijs, het handvat. Aangezien dit een stuk tuingereedschap is dat je zeer vaak zal gebruiken is het belangrijk dat deze prettig in de hand ligt. Het tuinschepje van Gardena is wat dit betreft een absolute aanrader. Het ligt zeer comfortabel in de hand en is bovendien ook nog eens erg prettig geprijsd. Ons advies:
WOLF-Garten Bloemenschepje LU-Z - breedte 8 cm - handgereedschap
Tuinhandschoenen:
Je kunt er uiteraard voor kiezen om zonder tuinhandschoenen in en aan jouw moestuin te werken. Of dit heel verstandig is, dat is een tweede. De kans op een vervelende verwonding is dan namelijk relatief groot. Zo kan er iets onder je nagel schieten met alle gevolgen van dien.
Bovendien ben jij misschien niet de enige die actief is in jouw tuin. Een kikker, een grote tor of iets dergelijks kan zomaar uit het niets opduiken en de kans is aanwezig dat je er niet op zit te wachten om deze dieren/insecten met je blote handen aan te raken. Kies voor tuinhandschoenen die geschikt zijn voor lichte en middelzware tuinwerkzaamheden. Deze kunnen wat hebben, gaan hierdoor langer mee en zijn bovendien soepel. Ons advies:
Bosch Tuinhandschoenen - XL
Tuinslang en gieter:
Een moestuin beginnen houdt ook in dat je deze regelmatig water geeft. Je kunt dit op verschillende manieren doen, waarbij gieter en tuinslang de meest gebruikte middelen zijn om hierin te voorzien. Een gieter wordt vooral gebruikt voor het geven van kleine beetjes water, ter aanvulling op de neerslag die gevallen is. Kies voor een gieter met een beetje inhoud, want anders blijf je op en neer naar de kraan lopen.
Gieter Groen Model - 10L
Een tuinslang met douchekop (broeskop) wordt gebruikt wanneer neerslag al enige tijd is uitgebleven en de grond wat meer water kan gebruiken. Kies altijd voor een tuinslang met een douchekop, omdat je anders de plantjes beschadigd met een te harde waterstraal. Enige lengte van de tuinslang is gewenst, zodat je alle plantjes makkelijk kunt bereiken en van water kunt voorzien.
Onderhouden van een moestuin
Een moestuin beginnen is één, deze onderhouden is twee. Het beginnen van een moestuin is slechts een eerste stap, want een moestuin heeft natuurlijk wel regelmatig (lees: dagelijks) onderhoud nodig. Zie hier niet tegenop, want dit kost je echt geen uren per dag. En daarbij is het uiteraard zo dat hoe groter je moestuin is, hoe langer je hier mee bezig bent qua onderhoud. De ‘onderhoudswerkzaamheden’ in een moestuin bestaan uit onder andere de volgende werkzaamheden:
- Water geven
- Onkruid wieden
- Bemesten (bekijk ons artikel over de compostbak eens!)
- Ongedierte bestrijden
De eerste drie zijn relatief eenvoudig uit te voeren. De laatste, ongedierte bestrijden, vergt vaak wat meer tijd en aandacht. Slakken en luizen zijn de ‘beestjes’ waar je de meeste last van hebt. Ook vogels kunnen veel schade toebrengen aan een moestuin, maar het gaat te ver om vogels aan te duiden als ongedierte. Laten we het dan ook houden bij slakken en luizen en dergelijke.
Je bent niet voor niets een moestuin begonnen in je eigen tuin en we gaan er dan ook vanuit dat je dit mede doet omdat je graag biologische opbrengst hebt. Je kiest dan ook voor biologische bestrijdingsmiddelen. Deze zijn er voor zowel slakken als luizen als voor menig ander ongedierte, dus wat dat betreft is er zeker voldoende op de markt om te voorkomen dat de opbrengst van jouw moestuin in gevaar komt.
Milieuvriendelijke Slakkenval
En wanneer ga jij jouw eigen moestuin beginnen?
Je ziet dat het helemaal niet zo ingewikkeld is om je eigen moestuin te beginnen. Naast alle kennis die je hierboven hebt opgedaan en een basisuitrusting aan tuingereedschap heb je nog maar één enkel ander ingrediënt nodig. Dit ingrediënt is enthousiasme, want ook de plantjes in een moestuin hebben liefde, zorg en aandacht nodig. Dit kun je hen alleen geven als je vol plezier, passie en goede moed begint aan het project dat moestuin beginnen heet.
Wij wensen je veel succes en plezier met jouw eigen moestuin en hopen samen met jou op een mooi en vooral lekkere opbrengst!
Beste Albert-Jan, Leuke site, maar toch 1 vraag:
“Anno nu,…” over welk jaar heb je het nu precies? Internet bestaat al even, dus moeilijk in te schatten of je artikel van juli 2020 is, of misschien al 20 jaar oud??
Zoals gezegd, leuke site, best veel informatie, duidelijk uitgelegd, maar het is ook fijn om te weten hoe oud informatie echt is…