De hortensia is een graag geziene gast in onze tuinen. Het is een bijzonder veelzijdige struik waar je al vroeg in het seizoen van geniet. Een hortensia bloeit uitbundig en lang, in veel gevallen tot ver in het najaar.

De grote bollen met bloemen die de struik sieren, zijn een lust voor het oog en kun je prima gebruiken als snijbloem of als droogbloem. Kortom, reden genoeg om aandacht te besteden aan deze absolute blikvanger in je tuin.

Waar komen hortensia’s oorspronkelijk vandaan?

Hortensia’s komen van origine uit Azië. Om meer specifiek te zijn, vooral uit China en Japan. Maar dit zijn niet de enige plekken in de wereld waar deze struiken van nature voorkomen. Ook in Noord- en Zuid-Amerika komen tref je deze heesters (een ander woord voor struiken) in het ‘wild’ aan.

Leuk weetje is dat de introductie van de hortensia in Nederland en Europa voor een groot deel aan Nederland te danken is. In de 16-de en 17-de eeuw waren de Nederlanders, dankzij de VOC, zeer nadrukkelijk aanwezig in Azië.

De schepen die terugkeerden uit het Verre Oosten namen niet alleen kruiden, maar ook oosterse flora en fauna mee. Waaronder een groot aantal verschillende soorten hortensia’s. Deze struiken bleken zich moeiteloos aan te passen aan het Nederlandse klimaat en zodoende settelde de hortensia zich in Nederland en van daaruit in de rest van Europa.

Populaire hortensiasoorten

Er zijn verschillende soorten hortensia’s die samen de hortensiafamilie vormen die officieel Hydrangeaceae heet. Veel van de verschillende soorten zijn door de mens ontwikkeld. Een aantal van de meest populaire soorten zetten we natuurlijk graag voor je op een rij:

1. De grote hortensia

De Latijnse naam voor deze variant is Hydrangea macrophylla. De grote hortensia behoort tot de meest bekende hortensia’s en staat bekend om zijn kenmerkende bollen met bloemen. Een andere benaming, die alles te maken heeft met zijn ongekend grote populariteit, waaronder je deze struik tegenkomt is de ‘gewone hortensia’.

Je doet deze heester een groot plezier door hem een plek te geven in het zonnetje. Maar ook op een plek in halfschaduw zal deze hortensia zich van zijn beste kant laten zien.

2. De pluimhortensia

Ook van de pluimhortensia zijn wij Nederlanders zeer gecharmeerd. Deze hortensia, in het Latijn Hydrangea Paniculata genoemd, kom je ook nog tegen onder de naam ‘schapekop’. Dit vanwege de bijzondere vorm van de bloemtrossen.

Een pluimhortensia kan uitgroeien tot een flinke kolos van wel 2,5 tot 3 meter hoog. De voorkeur van deze hortensia gaat uit naar een zonnige plek in de tuin en bloeit uitbundig van juni tot en met september.

3. De Koreaanse klimhortensia

De Hydrangea anomala petiolaris, zoals de Koreaanse klimhortensia in het Latijn heet, is een sterke plant die tot wel vijf meter hoog groeit. Hoewel de plant bij voorkeur in de zon staat, maakt hij er geen probleem van als hij in halfschaduw wordt neergezet.

Bijvoorbeeld om een muur of schutting die op het noorden ligt te bedekken. Op het noorden zal deze variant zeker bloeien, maar hoogstwaarschijnlijk wel iets minder uitbundig dan op een meer zonnige standplaats. Bloeit met name van juni tot en met augustus, waarbij deze heester witte bloemen van +/- 20 cm laat zien.

4. Annabelle

Een werkelijk prachtige hortensia is de Annabelle (Hydrangea arborescens ‘Annabelle’). Deze telg van de hortensiafamilie wordt ongeveer één meter hoog en staat graag in halfschaduw. Je kunt deze struik best in de volle zon zetten, maar dan eist Annabelle wel regelmatig water.

Deze variëteit bloeit lang (van juni tot en met september), waarbij de bloemen in juni bleekgroen van kleur zijn. Naarmate het seizoen vordert kleuren de bloemen naar wit, tot lime in de laatste periode van bloei.

Van kleur veranderende bloemen

Bij hortensia’s zie je nog wel eens dat de kleur van de bloemen verandert. Vaak wordt gedacht dat dit een bijzondere eigenschap van deze struiken is. Op een enkele soort na, bijvoorbeeld de hierboven beschreven Annabelle, is dit geen specifieke eigenschap van de hortensia.

Het feit dat de kleur van de bloemen verandert heeft alles te maken met de zuurgraad van de bodem waarin de heester staat. Hoe zuurder de grond is, hoe lager de pH-waarde van de grond. Een bodem met een lage pH-waarde resulteert over het algemeen in blauwe bloemen.

Het kan dus goed zijn dat je roze bloemen na een paar jaar blauwe bloemen zijn geworden. Niet getreurd als je liever weer roze bloemen in je hortensia ziet, want dit is mogelijk door de bodem minder zuur te maken. Dit doe je door kalk te strooien.

Het is goed om te weten dat de bloemen van hortensia’s niet van de één op de andere dag verkleuren. Vaak is dit een proces van jaren, waarbij je langzaam de kleurverandering in ziet treden.

Favoriete standplaats van de hortensia en water geven

De meeste hortensia’s zijn dol op de zon en gedijen dan ook goed op een zonnige plek in je tuin. Zeker wanneer de struik in de volle zon staat, is het belangrijk om de plant regelmatig (dagelijks) voldoende water te geven. Ook op een plek in halfschaduw kunnen veel soorten uitstekend uit de voeten en zal de bloei uitbundig zijn.

Hortensia’s zijn grote drinkers en dat moet je echt letterlijk nemen. Het is duidelijk te zien aan een hortensia als hij dorst heeft. Het mooie, groene blad hangt slap en lusteloos aan de plant. Staat de plant te lang droog, dan verschijnen er al snel bruine plekken aan het blad.

Ook de bloemen zijn een prima indicator met betrekking tot water geven. In het geval de struik dorstig is, gaan ook de bloemen hangen en stralen ze niet niet langer. Gelukkig is het herstellend vermogen van hortensia’s groot. Geef je de struik water, dan zie je in een mum van tijd dat het blad weer glanst en de bloemen weer stralen.

Hoe snoei je een hortensia?

Met zoveel verschillende soorten en variëteiten hortensia’s (meer dan 600) is het geen doen om voor elke individuele soort de snoeiwijze te beschrijven. We beperken ons wat dit betreft dan ook tot de meest populaire soorten die we eerder in dit artikel hebben beschreven.

De grote hortensia is niet bepaald dol op een snoeibeurt. Dit komt omdat deze hortensia een zogenaamde ‘bloeier op oude knoppen’ is. Deze struik vormt de nieuwe knoppen al in augustus, dus in het vorige jaar. Toch kan het noodzakelijk zijn dat je deze hortensia snoeit, omdat hij bijvoorbeeld simpelweg te groot is geworden. Snoei in elk geval niet in het voorjaar om te voorkomen dat de struik niet bloeit. Om de struik te verjongen knip je een aantal oude takken tot vlak boven de grond weg. Na de bloei en in elk geval voor de maand maart knip je de oude bloemen weg. Dit doe je tot vlak boven het bovenste paar gezonde knoppen.

In tegenstelling tot de grote hortensia is de pluimhortensia juist een bloeier op nieuwe knoppen. Dit betekent dat deze hortensia bloeit op de takken die de struik in het voorjaar vormt. De beste periode om de pluimhortensia te snoeien is begin maart, waarbij je de takken tot ongeveer 30 cm boven de grond wegknipt.

De Koreaanse klimhortensia is een hortensia die eigenlijk helemaal niet gesnoeid hoeft te worden. De plant groeit en klimt rustig en gestaag door en geen snoeien dat dit bevordert. Mocht je deze hortensia toch willen snoeien, dan doe je dit bij voorkeur in april. De kans op schade door bevriezing is dan uiterst klein.

Snoeien van de Annabelle is vrijwel gelijk aan het snoeien van de pluimhortensia. Dit maakt meteen duidelijk dat de Annabelle ook een bloeier op nieuwe knoppen is. Volg dezelfde snoeiwijze met als enige uitzondering dat je de Annabelle terugsnoeit tot ongeveer 10 tot 15 cm boven de grond.

Hortensiabloemen zijn prachtige snijbloemen

De bloemen van hortensia’s doen het goed op de vaas. Ook als onderdeel van een boeket zijn de bloemen van de hortensia van grote, decoratieve waarde. Om zo lang mogelijk op de vaas te genieten van deze bloemen knip je een stukje van de steel schuin weg.

Zorg voor schoon water in de vaas en zet de bloemen bij voorkeur in een ruimte van 20 graden neer. Een tochtige plaats, vlakbij de fruitschaal, in de volle zon of bij de kachel zijn plaatsen die minder geschikt zijn om een vaas met hortensiabloemen neer te zetten.

Hortensiabloemen als droogbloemen

Niet alleen als snijbloemen zijn hortensia’s prachtig, ook als droogbloemen zijn ze bijzonder decoratief. De makkelijkste manier om de bloemen te drogen is om er een aantal, samengebonden aan een elastiekje, ondersteboven weg te hangen op een donkere plek.

De donkere plek is belangrijk, omdat dit voorkomt dat de bloemen verbleken. Na ongeveer twee weken zijn de bloemen helemaal droog en klaar om verwerkt te worden in bijvoorbeeld een droogboeket.

Niet alleen in de volle grond

Naast een prachtige struik in je tuin is een hortensia ook erg mooi in een flinke pot op je terras of balkon. Kies je hiervoor, zorg er dan voor dat de hortensia genoeg water krijgt. De kans op uitdroging is in een pot nu eenmaal veel groter dan in de volle grond.

Nu je iets meer weet over hortensia’s ga je deze struik met andere ogen bekijken en meer waarderen. En in het geval je nog geen hortensia in je tuin hebt staan, weet je nu dat deze struik ook zeker in jouw tuin thuis hoort.